Podstawowe informacje
Kości to gra dla 2-4 osób, w której gracze turlają kostkami, by uzyskać określone układy oczek, za które otrzymuje się punkty. Wbrew pozorom nie jest to gra zależna tylko od szczęścia -- liczy się w niej raczej umiejętność kalkulacji.
W każdej z 13 kolejek każdy z graczy ma do dyspozycji trzy rzuty kostkami. Pierwszy z nich odbywa się zawsze wszystkimi pięcioma kostkami, a w drugim i trzecim, które nie są obowiązkowe, wybrane kostki mogą zostać zatrzymane; rzut odbywa się wtedy tylko niezatrzymanymi.
Po wykonaniu rzutów układ oczek uzyskany na kostkach musi zostać zapisany przez gracza w tabeli punktacji do jednej z 13 kategorii. Każdy gracz zapisuje punkty za wybierane kategorie we własnej kolumnie tabeli. Raz wybrana kategoria nie może być później ponownie wybrana.
Kategorie górnej części tabeli
- jedynki, dwójki, trójki, czwórki, piątki, szóstki.
Wybierając jedną z nich, w pozycji odpowiadającej kategorii wpisuje się sumę oczek z kostek wskazujących wybraną liczbę.
Na przykład, jeśli gracz wyrzuci układ 4, 3, 4, 4, 1 i wskaże kategorię "czwórki", to uzyska 12 pkt. (bo w układzie są trzy czwórki), a jeśli wybierze "trójki", to 3 pkt. (bo wyrzucił tylko jedną trójkę). Z kolei wskazując kategorię "dwójki", "piątki" lub "szóstki" otrzyma 0 pkt. (bo w układzie nie ma kostek z taką liczbą oczek).
Jeśli w górnych kategoriach tabeli (od jedynek do szóstek) uzyska się razem 63 pkt. lub więcej, to dodatkowo otrzymuje się premię w wysokości 35 pkt.
Kategorie dolnej części tabeli
- trzy jednakowe -- jeśli w układzie występują trzy jednakowe liczby oczek, uzyskuje się sumę oczek z wszystkich pięciu kostek; np. dla układu 6,5,2,5,5, byłoby to 23 pkt.
- cztery jednakowe -- j.w., ale co najmniej cztery jednakowe liczby oczek;
- ful -- 25 pkt., jeśli w układzie występują trzy jednakowe liczby oczek oraz dwie inne jednakowe, np. 4, 2, 4, 4, 2 (trzy trójki i dwie dwójki);
- mały strit -- 30 pkt., jeśli w układzie występują cztery kolejne liczby oczek, np. 2, 3, 4, 5, 2; albo 6, 1, 2, 3, 4; itp. (kolejność liczb na kostkach nie gra roli, bo nawet nie są numerowane);
- duży strit -- 40 pkt., j.w., ale liczby oczek z wszystkich pięciu kostek muszą być kolejnymi liczbami;
- generał -- 50 pkt., jeśli liczba oczek na wszystkich pięciu kostkach jest jednakowa;
- szansa -- niezależnie od układu kostek uzyskuje się sumę oczek z wszystkich kostek;
Wyboru każdej z wolnych kategorii można dokonać niezależnie od posiadanego układu, przy czym jeśli nie spełnia on określonych wymagań, to otrzymuje się 0 pkt. (taki wybór za 0 pkt. jest czasami konieczny, kiedy układ nie pasuje do żadnej z wolnych kategorii).
Generały
Drugi, trzeci i każdy kolejny wyrzucony generał może zostać użyty jako dżoker, jeśli kategoria "generał" i kategoria z górnej części tabeli odpowiadająca danemu generałowi są już wykorzystane.
Dżokera zapisuje się w dolnych kategoriach tabeli punktacji, otrzymując stosowną liczbę punktów (tzn. 25 pkt. za fula, 30 pkt za małego strita, 40 pkt. za dużego lub sumę oczek za pozostałe), chyba że wszystkie dolne kategorie są już wykorzystane, wtedy trzeba go zapisać do jednej z górnych, za 0 pkt.
Poza możliwością użycia jako dżokerów za kolejnych wyrzuconych generałów otrzymuje się 100 pkt. premii, ale pod warunkiem że pierwszy został zapisany do kategorii "generał".
Zakończenie
Koniec gry następuje po zakończeniu wszystkich 13 kolejek, kiedy wszystkie kategorie tabeli punktacji są wypełnione. Wygrywa gracz, który zdobył łączenie najwięcej punktów (w sumie z górnej i dolnej części tabeli); drugie miejsce kolejny gracz pod względem sumy punktów itd.
Odmiany: kości potrójne
W kościach potrójnych w tabeli punktacji każdy z graczy ma trzy własne kolumny; w drugiej i trzeciej otrzymuje się odpowiednio dwa i trzy razy tyle punktów, co w pierwszej, a sama gra składa się z 39 kolejek.
Inne różnice wynikające z obecności trzech kolumn to:
- progi dla premii za sumę punktów z górnej części tabeli jak i same premie są odpowiednio dwu i trzykrotnie większe;
- użycie generał jako dżokera jest możliwe tylko pod warunkiem, że gracz wykorzystał wszystkie trzy kolumny kategorii "generał" oraz kategorii odpowiedniej dla danego generała z górnej części tabeli;
- premie za kolejne wyrzucone generały po pierwszym obowiązują pod warunkiem, że żaden z poprzednich generałów nie był zapisany do kategorii innej niż "generał", kiedy ta była wolna;
- wielkość premii za kolejnych generałów zależy od kolumny, do której zapisuje się generała i jest odpowiednio dwu lub trzykrotnie większa;
W końcowym rozliczeniu bierze się pod uwagę sumę punktów z wszystkich trzech kolumn.